Dwa słowa o sztuce
Sztuka jest jedną z podstawowych dziedzin ludzkiej działalności.
Zawsze towarzyszyła człowiekowi. Łączyła się z przestrzenią społeczną i życiem ludzi. Podtrzymywała ciągłość kultury. Jej twórczą wartość da się zauważyć w każdej epoce.
W dawnym rozumieniu greckim termin sztuka (ars-techn’e) miał szerokie znaczenie.
Władysław Tatarkiewicz twierdził, iż…’Grecy znali dwa pojęcia naśladowania ;dla jednego- było ono swobodnym wyrażaniem i przedstawianiem, dla drugich- odtwarzaniem.
”Dla nich- sztuka miała dwa oblicza, oba wyrażone nazwą „mimesis”- z jednej strony- odtwarzanie rzeczywistości, a z drugiej- swobodne jej przedstawianie.
Filozofowie i pisarze starożytni dzielili sztukę na; wolne ( „artes liberales”) i pospolite (‘artes wulgares”).
Cenili wyżej sztuki wyzwolone, obejmujące większość nauk, bo były oparte na pracy umysłu. Sztuki pospolite-krawiectwo, bednarstwo, architekturę winowali za niższe, bo ich wykonanie wymagało wysiłku fizycznego.
W Grecji i w Rzymie- wykonywali je głównie niewolnicy.
To szerokie, starożytne pojęcie sztuki obowiązywało także w średniowieczu, w dobie odrodzenia i jeszcze w XVII wieku. Dopiero w okresie renesansu zapoczątkowana została przemiana w zakresie pojęcia „sztuka”. Pojawił się termin ”dzieło sztuki”, dla odróżnienia wytworu prawdziwego artysty, od przedmiotów produkowanych przez rzemieślników.
Dopiero w XVIII wieku dokonał się przełom.
Dokonał tego francuski filozof i pisarz Charles Batteux, twierdząc, że sztuki naśladują naturę i czynią to w taki sposób, że wybierają z niej to, co piękne…Piękno- wydało mu się istotną i wyróżniającą cechą sztuk.
Na nazwę „pięknych” zasługiwało jego zdaniem siedem sztuk: malarstwo, rzeźbiarstwo, architektura, muzyka, poezja, wymowa i taniec.
Istotą sztuki jest wytwarzanie piękna. To przekonanie utrzymywało się aż do XIX wieku.
Powstawały różne kierunki sztuki, zwane nowoczesnymi. Nawiązywały do wielkich wynalazków techniki , do rewolucyjnych odkryć nauki. Odrzuciły one „piękno”, jako podstawową cechę sztuki. Stawiały na oryginalność, niezwykłość i zaskakiwanie odbiorców wytworami artystów.
W XX wieku polscy uczeni różnorodnie definiowali sztukę. Władysław Tatarkiewicz, jako wybitny działacz sztuki mówił, że …”sztuka jest odtwarzaniem przeżyć- jeśli wytwór tego odtwarzania , konstruowania, wyrażania jest zdolny zachwycać, bądź wzruszać, bądź wstrząsać”.
Tak rozumiana sztuka obejmuje sztukę profesjonalną, prymitywną, ludową, a także sztukę dziecka.
Natomiast Maria Gołaszewska zdefiniowała sztukę, jako:….”ogół dzieł będących przedmiotami percepcji estetycznej wytworzonych przez człowieka w świadomych, celowych aktach, którym jednym z decydujących momentów jest nadawanie nowego znaczenia przedmiotom, zdarzeniom, procesom.”Istnieje wiele różnorodnych podziałów i klasyfikacji sztuki. Jedne mają na względzie pewne cechy praktyczne,jak katalogowanie, kolekcjonowanie,zaś inne wychodzą z założeń czysto teoretycznych. Sztuka jest nieodzownym elementem współczesnego świata.
Sztuka pełni różnorodne funkcje w życiu ludzi. Do najczęściej wymienianych należą:estetyczna, komunikatywna, poznawcza, ideologiczna, adaptacyjna, integracyjna,terapeutyczna, rekreacyjna , katarktyczna, kompensacyjna.
A co to jest sztuka ludowa i jaką rolę odgrywa w wychowaniu dzieci? c.d.n.
Dzisiaj pojęcie sztuki mocno ewoluowało i często mam wątpliwości czy to jeszcze sztuka czy już nie. 😉
Zgadza się:) Zmierzam do sztuki ludowej i jej roli w wychowaniu-stąd te wywody i wierszyki o wytworach ludowych:) miałam pisać tylko na kompie, ale skoro prowadzę bloga-postanowiłam to tez tutaj zamieścić.
I świetnie, że postanowiłaś zamieścić to na blogu! Bardzo lubię takie wpisy:) Czekam na ciąg dalszy!
Dziękuję, Taleczko za wyrozumiałość!
Podobnie jak anna, sama momentami się zastanawiam, czy jakiś wytwór to „sztuka” czy „bylejakość” z dorobioną ideologią. Na obrazach się nie znam, ale kiedyś fotografia miała być poprawna technicznie, a do tego przedstawiać jakieś walory estetyczne. Dzisiaj rozmazane zdjęcie jest przedstawiane jako kunszt i przyczynek do poszukiwania drugiego dnia. No, ale tempora mutantur, nos et mutamur in illis.
PS: Nie jestem spamerem!
No proszę, pojęcie „sztuka”- wcale nie jest tak łatwe do zdefiniowania 🙂
No tak, czasy się zmieniają i my się zmieniamy i sztuka też ulega zmianie. Obecnie wiodą prym sztuki wizualne i jest to związane z rozwojem techniki. Jak masz odpowiedni sprzęcior Parafka w dłoni- a masz!- to fotografuj- fuj! co ja mówię, świetnie to robisz, zwłaszcza na drugim blogu częściej , gdzie przedstawiasz i podróże i historię i różne ciekawostki. Tylko trzeba się ogłosić- artystką fotografikiem:)
Ja pamiętam, że dawniej chodziłam normalnie- do fryzjera.A teraz- to się nazywa – Studio Fryzur- czyż to nie sztuka? Niedawno, jak jechałam na Mazowsze, to zaskakiwały mnie nazwy różnych firm, które odczytywałam jadąc autobusem, np.Studio Ceramiki- a to sklep, w którym można kupić płytki do łazienki- ale takie płytki ze studio- to być może dzieła sztuki? Myślę, że dziś Moda- to też sztuka. Lecz to pojęcie czasem jest nadużywane.
Sztuka – brzmi tak majestatycznie,
Lecz co to znaczy faktycznie?
Trudne pojęcie do zdefiniowania,
Zazwyczaj coś godne uwielbiania…
Niekiedy budzi skrajne emocje
Oburzenie, wstręt bądź irytacje.
Różne jej oblicza ciągle odkrywamy,
Chociaż nie zawsze się na tym znamy 🙂
Katarzyno, dziękuję za ładne słowa. Twój wiersz pasujący do moich ostatnich rozterek przeczytałam. Tatul bez problemu dodał komentarz, a mnie się nie udało. Może założę bloga na blogger? Bo tam macie fajniejsze „fasony’?